Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014
Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2014
ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ- ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ -ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ -ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Ο ποιητής ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ «φιλοξενείται»στη συγκεκριμένη εκπομπή. Γεννιέται στην Τρίπολη αλλά εξαιτίας των μεταθέσεων του πατέρα του έζησε σε πολλές επαρχιακές πόλεις. Το 1919 συνεργάζεται με τον Αγη Λεβέντη και εκδίδουν το εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό «Η ΓΑΜΠΑ» το οποίο κρίνεται άσεμνο και διακόπτεται η κυκλοφορία του. Βραβεύεται στον Φιλαδέλφειο διαγωνισμό. Εκδίδει τρεις μόνο ποιητικές συλλογές «ΕΛΕΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΑΤΙΡΕΣ», «ΝΗΠΕΝΘΗ» και «Ο ΠΟΝΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ».
Συνδέεται με την ομότεχνή του Μαρία Πολυδούρη αλλά αρνείται να την παντρευτεί. Το έργο του Καρυωτάκη είναι επηρεασμένο από τα γεγονότα και τις αλλαγές που συντελούνταν σε προσωπικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έντονη διάθεση για αμφισβήτηση, κοινωνική κριτική και σάτιρα που συχνά εξελίσσεται σε σαρκασμό είναι διάχυτα στο έργο του. Παραμερίζει το κίνημα του δημοτικισμού και επιλέγει να γράψει στην «ομιλουμένη». Η αμφισβήτηση της ποιητικής του ιδιότητας από τον Βασίλη Ρώτα και άλλους διανοούμενους της δεκαετίας του '20 συνεχίστηκε και κορυφώθηκε με τον Κ. Θ. ΔΗΜΑΡΑ.
Μισό αιώνα μετά την αυτοκτονία του αναγνωρίζεται η διαχρονικότητα της ποίησης του ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ και ο ίδιος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές. Συγγραφείς και μελετητές μιλούν για τη ζωή και το έργο του Κώστα Καρυωτάκη , διαβάζονται αποσπάσματα από τις ποιητικές του συλλογές και προβάλλεται πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.
Ο ποιητής ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ «φιλοξενείται»στη συγκεκριμένη εκπομπή. Γεννιέται στην Τρίπολη αλλά εξαιτίας των μεταθέσεων του πατέρα του έζησε σε πολλές επαρχιακές πόλεις. Το 1919 συνεργάζεται με τον Αγη Λεβέντη και εκδίδουν το εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό «Η ΓΑΜΠΑ» το οποίο κρίνεται άσεμνο και διακόπτεται η κυκλοφορία του. Βραβεύεται στον Φιλαδέλφειο διαγωνισμό. Εκδίδει τρεις μόνο ποιητικές συλλογές «ΕΛΕΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΑΤΙΡΕΣ», «ΝΗΠΕΝΘΗ» και «Ο ΠΟΝΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ».
Συνδέεται με την ομότεχνή του Μαρία Πολυδούρη αλλά αρνείται να την παντρευτεί. Το έργο του Καρυωτάκη είναι επηρεασμένο από τα γεγονότα και τις αλλαγές που συντελούνταν σε προσωπικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η έντονη διάθεση για αμφισβήτηση, κοινωνική κριτική και σάτιρα που συχνά εξελίσσεται σε σαρκασμό είναι διάχυτα στο έργο του. Παραμερίζει το κίνημα του δημοτικισμού και επιλέγει να γράψει στην «ομιλουμένη». Η αμφισβήτηση της ποιητικής του ιδιότητας από τον Βασίλη Ρώτα και άλλους διανοούμενους της δεκαετίας του '20 συνεχίστηκε και κορυφώθηκε με τον Κ. Θ. ΔΗΜΑΡΑ.
Μισό αιώνα μετά την αυτοκτονία του αναγνωρίζεται η διαχρονικότητα της ποίησης του ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ και ο ίδιος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές. Συγγραφείς και μελετητές μιλούν για τη ζωή και το έργο του Κώστα Καρυωτάκη , διαβάζονται αποσπάσματα από τις ποιητικές του συλλογές και προβάλλεται πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.
ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ -ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΙ
ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΙ.... ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΔΙΑΒΑΖΕΙ...ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ
ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΙ ΞΕΧΑΡΒΑΛΩΜΕΝΕΣ ΚΙΘΑΡΕΣ , ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡ.ΘΗΒΑΙΟΣ
ΟΠΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου 2014
Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2014
Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014
Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2014
Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2014
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 2014
Η 20η Νοεμβρίου είναι συνυφασμένη με τη Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού, καθώς είναι η μέρα διακήρυξης και υπογραφής της σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού.
Η Ημέρα του Παιδιού επιλέχθηκε λόγω της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού που καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου του 1989.
Πρόκειται για 54 άρθρα, τα οποία αναφέρονται στα δικαιώματα των παιδιών και επικυρώθηκαν
από 193 κράτη, με τις ΗΠΑ και τη Σομαλία να μη συγκαταλέγονται σε αυτά.
Σε πολλές χώρες τα παιδιά υποφέρουν, είτε από τη φτώχεια, είτε ως θύματα πολέμου,
είτε εξαιτίας ασθενειών.
από 193 κράτη, με τις ΗΠΑ και τη Σομαλία να μη συγκαταλέγονται σε αυτά.
Σε πολλές χώρες τα παιδιά υποφέρουν, είτε από τη φτώχεια, είτε ως θύματα πολέμου,
είτε εξαιτίας ασθενειών.
Μπορεί να βρισκόμαστε στο 2013, αλλά χιλιάδες παιδιά υποφέρουν, την ώρα
που οι χώρες που μπορούν να βοηθήσουν μένουν στις ευχές μια φορά το χρόνο.
που οι χώρες που μπορούν να βοηθήσουν μένουν στις ευχές μια φορά το χρόνο.
Το σημαντικότερο κείμενο για τα δικαιώματα του παιδιού, η Διεθνής Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ρυθμίζει τις υποχρεώσεις των κρατών για την προστασία και την προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού.
Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1989 και τέθηκε σε ισχύ στις 2 Σεπτεμβρίου 1990.
Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί από 193 χώρες.
Στην Ελλάδα κυρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992 με τον Ν.2101/92.
Περιλαμβάνει τρεις μεγάλες κατηγορίες δικαιωμάτων:
- Προστασία (από κάθε μορφής κακοποίηση, εκμετάλλευση, διάκριση, ρατσισμό, κ.λπ.)
- Παροχές (δικαίωμα στην εκπαίδευση, την υγεία, την πρόνοια, την ψυχαγωγία, κ.λπ.)
- Συμμετοχή (δικαίωμα στην έκφραση γνώμης, την πληροφόρηση, τον ελεύθερο χρόνο, κ.λπ.).
Στο σημερινό της Doodle, η Google λόγω της Ημέρας του Παιδιού, είναι... παιδική.
Η τελευταία έκθεση της Unicef (Μάρτιος-Οκτώβριος 2014) καταγράφει την σκληρή πραγματικότητα των δικαιωμάτων των παιδιών στην Ελλάδα σήμερα:Τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνόπουλα στερούνται των παραπάνω δικαιωμάτων, καθώς από το 2008 μέχρι σήμερα η Ελλάδα παρουσιάζει σχεδόν διπλάσια αύξηση στο ποσοστό παιδική φτώχειας.
Πιο συγκεκριμένα:
Πιο συγκεκριμένα:
Το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας έχει τριπλασιαστεί. Το 1/3 του ελληνικού πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας αποτελείται από παιδιά κάτω των 18 ετών
.ΠΗΓΗ :newsit.gr
Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2014
Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2014
Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2014
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ -ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το επεισόδιο της σειράς Εποχές και Συγγραφείς είναι αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του Κερκυραίου πεζογράφου και διανοούμενου ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ.
Παρουσιάζονται στοιχεία του οικογενειακού του δέντρου και της βιογραφίας του (γεν. 1872 – θαν.1923) ενώ παράλληλα περιγράφεται η εξέλιξη της πεζογραφικής του πορείας και η συμβολή του στην ελληνική λογοτεχνία.Γίνεται αναφορά στις σπουδές του, στις επιρροές της πρώιμης συγγραφικής του περιόδου-ρεύμα του αισθητισμού-στις πρώτες του δημοσιεύσεις στα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής και τη συμμετοχή του στη «δημοτικιστική κίνηση». Το ντοκιμαντέρ ανιχνεύει επίσης τις κοινωνιολογικές και ιδεολογικές αναζητήσεις του Κ. ΘΕΟΤΟΚΗ, την επαφή του με τον μαρξισμό και τους σοσιαλιστές και την αντανάκλαση αυτής της τοποθέτησής του στο έργο του με τη μορφή της κοινωνικής ρεαλιστικής πεζογραφίας.
Γίνεται λόγος για τη δημοτική-ιδιωματική γλώσσα του Κ. ΘΕΟΤΟΚΗ και στη συνέχεια για την ώριμη περίοδό του και τα έργα του μετά και την προσχώρηση στο Κόμμα Φιλελευθέρων, την εγκατάστασή του στην Αθήνα (1918) και το διορισμό του στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Παρουσιάζεται η θεματική και ο προβληματισμός έργων-σταθμών του λογοτέχνη όπως «Η Τιμή και το Χρήμα», «Σκλάβοι στα δεσμά τους», «Κατάδικος» και «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα». Μεταξύ άλλων, δίνεται έμφαση στην ενασχόληση του Κ. ΘΕΟΤΟΚΗ με τις μεταφράσεις αρχαίων ελλήνων, με τις σαιξπηρικές μεταφράσεις και στην αφοσίωσή του στην ινδική λογοτεχνία. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής για τον Κ. ΘΕΟΤΟΚΗ μιλάει ο ποιητής-δοκιμιογράφος Γιάννης Δάλλας ενώ παρεμβάλλεται οπτικοακουστικό, φωτογραφικό και έντυπο αρχειακό υλικό.
Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2014
.jpg)
Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2014
Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2014
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ- ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ
ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ
Μια κινηματογραφική προσέγγιση που επιχειρεί να βοηθήσει τους μαθητές να εντοπίσουν τη βασική ερμηνευτική γραμμή του διηγήματος. Η ζωή και ο θάνατος διαπλέκονται αξεδιάλυτα όσο και ανεπαίσθητα και διαγράφουν το σκηνικό της δράσης. Τα γεγονότα που δυναστεύουν τη ζωή της ηρωίδας (και του ανθρώπου) προετοιμάζονται και εξελίσσονται πέρα και έξω από τη δυνατότητα παρέμβασής της.
Μελοποιημένο Το μοιρολόγι της φώκιας από τον Λουδοβίκο των Ανωγείων (1)
Το μοιρολόγι της φώκιας -Λουδοβίκος των Ανωγείων (2)
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ
Μια κινηματογραφική προσέγγιση που επιχειρεί να βοηθήσει τους μαθητές να εντοπίσουν τη βασική ερμηνευτική γραμμή του διηγήματος. Η ζωή και ο θάνατος διαπλέκονται αξεδιάλυτα όσο και ανεπαίσθητα και διαγράφουν το σκηνικό της δράσης. Τα γεγονότα που δυναστεύουν τη ζωή της ηρωίδας (και του ανθρώπου) προετοιμάζονται και εξελίσσονται πέρα και έξω από τη δυνατότητα παρέμβασής της.
Μελοποιημένο Το μοιρολόγι της φώκιας από τον Λουδοβίκο των Ανωγείων (1)
Το μοιρολόγι της φώκιας -Λουδοβίκος των Ανωγείων (2)
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ
Τρίτη 28 Οκτωβρίου 2014
24η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ- ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ
ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ
ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ - ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΕΦΗΒΩΝ
ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΕΦΗΒΩΝ
ΤΡΕΦΟΜΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ -ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΤΑΚΤΙΚΑ -ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΑΙ ΣΩΣΤΑ
ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ - ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΕΦΗΒΩΝ
ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΕΦΗΒΩΝ
ΤΡΕΦΟΜΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ -ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΤΑΚΤΙΚΑ -ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΑΙ ΣΩΣΤΑ
Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2014
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ -ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ "ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ "
.jpg)
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» παρουσιάζει το έργο του μεγάλου Σκιαθίτη πεζογράφου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1851 -1911), παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του. Παρατίθενται πληροφορίες σχετικά με τον γενέθλιο τόπο του, τη Σκιάθο, την ιερατική του οικογένεια, τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή στην Αθήνα, την επαγγελματική του ενασχόληση με τη μετάφραση για λόγους βιοπορισμού. Για το έργο του και το τεράστιο μέγεθός του μιλά ο καθηγητής πανεπιστημίου Φώτης Δημητρακόπουλος, ο οποίος του αποδίδει τον τίτλο «του μεγαλύτερου Έλληνα λογοτέχνη». Όπως επισημαίνεται, τα μυθιστορήματά του κλείνουν την εποχή του νεοελληνικού ρομαντισμού και τα διηγήματά του αποτελούν την αρχή του νεοελληνικού ρεαλισμού και της ρεαλιστικής ηθογραφίας.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αναδεικνύεται σε εξαίσιο μελετητή της ανθρώπινης ψυχολογίας και των ηθών της εποχής του. Στη διάρκεια της εκπομπής υπογραμμίζεται η ευρεία ελληνομάθεια και γλωσσομάθειά του και διερευνάται η έννοια της θρησκευτικότητας στο έργο του, η οποία, όπως τονίζεται, δεν ταυτίζεται με τη θρησκοληψία ή τη δεισιδαιμονία, αλλά με την αληθινή και βαθιά του πίστη στην ορθοδοξία. Σημειώνεται επίσης ο κεντρικός ρόλος που κατέχει στα έργα του η γυναικεία μορφή είτε στην εωσφορική εκδοχή της, όπως στη «Φόνισσα», είτε ως ερωτικό αντικείμενο του πόθου, όπως στο διήγημα του «Το όνειρο στο κύμα».
Η εικόνα του μεγάλου Έλληνα πεζογράφου ολοκληρώνεται μέσα από αναφορές του Κ. Παλαμά , του Ο. Ελύτη και του Γ. Σεφέρη στο έργο του και στην περίοπτη θέση που καταλαμβάνει στα ελληνικά γράμματα.
Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2014
.jpg)
Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2014
Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2014
ΗΜΕΡΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
"ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
ΟΛΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ -ΟΛΟΙ ΙΣΟΙ "
Τα γυαλιά της διαφορετικότητας
Αποδοχή της διαφορετικότητας
Γεννηθήκαμε ελεύθεροι και ίσοι
Μην κάνεις διακρίσεις
Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2014
.jpg)
Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014
Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2014
ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ
Α. ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ: ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ η αναπαράσταση με αληθοφανή
τρόπο των ηθών, των εθίμων, της συμπεριφοράς, της ιδεολογίας και εν γένει του
συλλογικού τρόπου ζωής μιας ορισμένης (αστικής ή αγροτικής) κοινωνίας.
ΝΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΛΥΚ -ΒΙΖΥΗΝΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΒΙΖΥΗΝΟΥ
Γεώργιος Μ. Βιζυηνός 1849 – 1896
Η ζωή και το έργο του
Ο Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη (Βιζώ ή Βίζα) της Ανατολικής Θράκης, το 1849. Αν και υπάρχουν σκοτεινά σημεία σχετικά με την οικογενειακή κατάστασή του, ωστόσο είναι βέβαιο ότι έχασε μικρός τον πατέρα του και μαζί με τα αδέρφια του μεγάλωσε μέσα σε δυσκολίες και στερήσεις με μοναδικό στήριγμα τη μητέρα τους, για την οποία ο συγγραφέας έτρεφε αισθήματα λατρείας. Παιδί στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη, μαθητευόμενος σε ραφτάδικο. Στη συνέχεια, τον πήρε υπό την προστασία του ο έμπορος Γιάγκος Γεωργιάδης, δίπλα στον οποίο γνώρισε και αγάπησε την εκκλησία και τα γράμματα. Ακολούθησε η μακρά παραμονή του στην Κύπρο, όπου θήτευσε στην καλογερική ζωή με σκοπό να γίνει κληρικός. Η θερμή φύση του όμως και η μεγάλη του επιθυμία για μόρφωση τον έφεραν ξανά στην Κωνσταντινούπολη. Ο αρχιερέας Σύρου Λυκούργος τον σύστησε στον φιλάνθρωπο Γ. Χασιώτη, με τη βοήθεια του οποίου φοίτησε στην ιερατική σχολή της Χάλκης. Εκεί γνωρίστηκε με τον τυφλό ποιητή Ηλία Τανταλίδη και άρχισε ουσιαστικά η ενασχόλησή του με την ποίηση.
Η πρώτη ποιητική συλλογή του Βιζυηνού, με τίτλο Ποιητικά πρωτόλεια (1873), προκάλεσε επαινετικά σχόλια, που έγιναν αφορμή να γνωριστεί με τον μαικήνα της εποχής, Γεώργιο Ζαρίφη, ο οποίος τον πήρε έκτοτε υπό την προστασία του. Τον Σεπτέμβριο του 1873 ήλθε στην Αθήνα, τελειόφοιτος μαθητής στο γυμνάσιο της Πλάκας. Μαζί του είχε φέρει από τη Χάλκη το επικολυρικό ποίημα «Κόδρος», το οποίο ξαναδουλεμένο υπέβαλε στον Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό και κέρδισε το πρώτο βραβείο (διαγωνιζόμενος με μεγάλα ονόματα της εποχής). Αφού φοίτησε μια χρονιά στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας, έφυγε για σπουδές στο Γκαίτιγκεν της Γερμανίας, όπου άρχισε η δημιουργικότερη περίοδος της ζωής του. Σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία, ψυχολογία και αισθητική και η διδακτορική του διατριβή με τίτλο Το παιχνίδι υπό έποψη ψυχολογική και παιδαγωγική εκδόθηκε στη Λειψία. Παράλληλα με τις πανεπιστημιακές σπουδές, ο Βιζυηνός μελετούσε γερμανική λογοτεχνία, κλασική και νεότερη, και έγραφε συνεχώς στίχους. Την περίοδο εκείνη δημιουργήθηκε η συλλογή ΄Αρες, μάρες, κουκουνάρες, την οποία υπέβαλε, το 1876, στο Βουτσιναίο διαγωνισμό, κερδίζοντας και πάλι το βραβείο. Αργότερα αυτή η συλλογή κυκλοφόρησε σε βιβλίο με τον «σοβαρό» τίτλο Βοσπορίδες Αύραι.
Με αφετηρία τη Γερμανία, ο Βιζυηνός ταξίδεψε στη γενέτειρα Βιζύη, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, το Λονδίνο, το Παρίσι. Στη γαλλική πρωτεύουσα γνωρίστηκε με τον Δ. Βικέλα. ΄Ηταν η εποχή που στην Ελλάδα το ενδιαφέρον της πνευματικής ζωής στρεφόταν στις λαογραφικές μελέτες, οι οποίες στόχευαν να αναδείξουν τη συνέχεια του ελληνισμού. Με παρακίνηση του Βικέλα, ο Βιζυηνός στράφηκε στις παιδικές μνήμες και στα βιώματά του και άρχισε να γράφει τα αυτοβιογραφικά διηγήματα, τα οποία έμελλαν να του χαρίσουν δάφνες.
Η ζωή, όμως, δεν στάθηκε μέχρι το τέλος γενναιόδωρη απέναντί του. Μετά τον θάνατο του προστάτη του Ζαρίφη, το 1884, πέρασε μια δύσκολη οικονομικά περίοδο, στα προβλήματα της οποίας δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει. Βυθίστηκε σε μια ψύχωση και, μαζί, στη δίνη ενός παράλογου έρωτα για τη μικρή Μπετίνα Φραβασίλη, στο παιδικό προσωπάκι της οποίας ο διαταραγμένος πλέον νους του συγκέντρωσε όλες τις ελπίδες για ευτυχία και αναγνώριση. Ο επίλογος της ζωής του γράφτηκε στο Δρομοκαΐτειο θεραπευτήριο, όπου πέθανε, στις 15-4-1896.
Το λογοτεχνικό έργο του Βιζυηνού έχει οργανική σχέση με την περιπέτεια της ζωής του. Τα παιδικά βιώματα της Βιζύης και τα ερεθίσματα που είχε, τόσο από τη γνωριμία του με φωτισμένους άνδρες της εποχής όσο και από τα συνεχή ταξίδια του, υπήρξαν η βάση για το ποιητικό και το πεζογραφικό του έργο. Αναδείχθηκε αξιόλογος ποιητής με τις συλλογές Ατθίδες αύραι, Βοσπορίδες αύραι, τα παιδικά ποιήματα και τις μπαλάντες του (βαλλίσματα). Την επίζηλη όμως θέση στα ελληνικά γράμματα την κατέκτησε με το πεζογραφικό έργο του, δηλαδή με τα αυτοβιογραφικής αφετηρίας διηγήματά του, και, κατά δεύτερο λόγο, με τις αισθητικές και φιλολογικές μελέτες του, μεταξύ των οποίων είναι: η διδακτορική του διατριβή που αναφέρθηκε παραπάνω, Η φιλοσοφία του Καλού παρά Πλωτίνω, Στοιχεία Λογικής προς χρήσιν της ελληνικής νεολαίας, κ.ά. Τα διηγήματα γράφτηκαν μεταξύ των ετών 1883-1895 και είναι, κατά χρονολογική σειρά έκδοσης: Το αμάρτημα της μητρός μου, Ποίος ήτον ο φονεύςτου αδελφού μου, Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως, Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον και Μοσκώβ Σελήμ. Με βάση τα θρακιώτικα βιώματα, τη φαναριώτικη λογιοσύνη και την ευρωπαϊκή μόρφωση, ο Βιζυηνός έγραψε τα διηγήματά του τηρώντας το μέτρο της αισθητικής σε όλα τα επίπεδα: στο περιεχόμενο (μη ξεπέφτοντας σε μελοδραματισμούς), στη γλώσσα (κρατώντας τα ζωντανά λαϊκά και λόγια στοιχεία), στη διαγραφή των χαρακτήρων (διατηρώντας τους ήρωές του στις ανθρώπινες διαστάσεις τους). Αναδεικνύεται έξοχος ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, η οποία αντιπαραβάλλει στην αδυσώπητη μοίρα τη δύναμη και το μεγαλείο της.
Η κριτική για το έργο του
Γνωρίσματα της πεζογραφίας του Βιζυηνού
Η ζωή και το έργο του
Ο Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη (Βιζώ ή Βίζα) της Ανατολικής Θράκης, το 1849. Αν και υπάρχουν σκοτεινά σημεία σχετικά με την οικογενειακή κατάστασή του, ωστόσο είναι βέβαιο ότι έχασε μικρός τον πατέρα του και μαζί με τα αδέρφια του μεγάλωσε μέσα σε δυσκολίες και στερήσεις με μοναδικό στήριγμα τη μητέρα τους, για την οποία ο συγγραφέας έτρεφε αισθήματα λατρείας. Παιδί στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη, μαθητευόμενος σε ραφτάδικο. Στη συνέχεια, τον πήρε υπό την προστασία του ο έμπορος Γιάγκος Γεωργιάδης, δίπλα στον οποίο γνώρισε και αγάπησε την εκκλησία και τα γράμματα. Ακολούθησε η μακρά παραμονή του στην Κύπρο, όπου θήτευσε στην καλογερική ζωή με σκοπό να γίνει κληρικός. Η θερμή φύση του όμως και η μεγάλη του επιθυμία για μόρφωση τον έφεραν ξανά στην Κωνσταντινούπολη. Ο αρχιερέας Σύρου Λυκούργος τον σύστησε στον φιλάνθρωπο Γ. Χασιώτη, με τη βοήθεια του οποίου φοίτησε στην ιερατική σχολή της Χάλκης. Εκεί γνωρίστηκε με τον τυφλό ποιητή Ηλία Τανταλίδη και άρχισε ουσιαστικά η ενασχόλησή του με την ποίηση.
Η πρώτη ποιητική συλλογή του Βιζυηνού, με τίτλο Ποιητικά πρωτόλεια (1873), προκάλεσε επαινετικά σχόλια, που έγιναν αφορμή να γνωριστεί με τον μαικήνα της εποχής, Γεώργιο Ζαρίφη, ο οποίος τον πήρε έκτοτε υπό την προστασία του. Τον Σεπτέμβριο του 1873 ήλθε στην Αθήνα, τελειόφοιτος μαθητής στο γυμνάσιο της Πλάκας. Μαζί του είχε φέρει από τη Χάλκη το επικολυρικό ποίημα «Κόδρος», το οποίο ξαναδουλεμένο υπέβαλε στον Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό και κέρδισε το πρώτο βραβείο (διαγωνιζόμενος με μεγάλα ονόματα της εποχής). Αφού φοίτησε μια χρονιά στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας, έφυγε για σπουδές στο Γκαίτιγκεν της Γερμανίας, όπου άρχισε η δημιουργικότερη περίοδος της ζωής του. Σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία, ψυχολογία και αισθητική και η διδακτορική του διατριβή με τίτλο Το παιχνίδι υπό έποψη ψυχολογική και παιδαγωγική εκδόθηκε στη Λειψία. Παράλληλα με τις πανεπιστημιακές σπουδές, ο Βιζυηνός μελετούσε γερμανική λογοτεχνία, κλασική και νεότερη, και έγραφε συνεχώς στίχους. Την περίοδο εκείνη δημιουργήθηκε η συλλογή ΄Αρες, μάρες, κουκουνάρες, την οποία υπέβαλε, το 1876, στο Βουτσιναίο διαγωνισμό, κερδίζοντας και πάλι το βραβείο. Αργότερα αυτή η συλλογή κυκλοφόρησε σε βιβλίο με τον «σοβαρό» τίτλο Βοσπορίδες Αύραι.
Με αφετηρία τη Γερμανία, ο Βιζυηνός ταξίδεψε στη γενέτειρα Βιζύη, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, το Λονδίνο, το Παρίσι. Στη γαλλική πρωτεύουσα γνωρίστηκε με τον Δ. Βικέλα. ΄Ηταν η εποχή που στην Ελλάδα το ενδιαφέρον της πνευματικής ζωής στρεφόταν στις λαογραφικές μελέτες, οι οποίες στόχευαν να αναδείξουν τη συνέχεια του ελληνισμού. Με παρακίνηση του Βικέλα, ο Βιζυηνός στράφηκε στις παιδικές μνήμες και στα βιώματά του και άρχισε να γράφει τα αυτοβιογραφικά διηγήματα, τα οποία έμελλαν να του χαρίσουν δάφνες.
Η ζωή, όμως, δεν στάθηκε μέχρι το τέλος γενναιόδωρη απέναντί του. Μετά τον θάνατο του προστάτη του Ζαρίφη, το 1884, πέρασε μια δύσκολη οικονομικά περίοδο, στα προβλήματα της οποίας δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει. Βυθίστηκε σε μια ψύχωση και, μαζί, στη δίνη ενός παράλογου έρωτα για τη μικρή Μπετίνα Φραβασίλη, στο παιδικό προσωπάκι της οποίας ο διαταραγμένος πλέον νους του συγκέντρωσε όλες τις ελπίδες για ευτυχία και αναγνώριση. Ο επίλογος της ζωής του γράφτηκε στο Δρομοκαΐτειο θεραπευτήριο, όπου πέθανε, στις 15-4-1896.
Το λογοτεχνικό έργο του Βιζυηνού έχει οργανική σχέση με την περιπέτεια της ζωής του. Τα παιδικά βιώματα της Βιζύης και τα ερεθίσματα που είχε, τόσο από τη γνωριμία του με φωτισμένους άνδρες της εποχής όσο και από τα συνεχή ταξίδια του, υπήρξαν η βάση για το ποιητικό και το πεζογραφικό του έργο. Αναδείχθηκε αξιόλογος ποιητής με τις συλλογές Ατθίδες αύραι, Βοσπορίδες αύραι, τα παιδικά ποιήματα και τις μπαλάντες του (βαλλίσματα). Την επίζηλη όμως θέση στα ελληνικά γράμματα την κατέκτησε με το πεζογραφικό έργο του, δηλαδή με τα αυτοβιογραφικής αφετηρίας διηγήματά του, και, κατά δεύτερο λόγο, με τις αισθητικές και φιλολογικές μελέτες του, μεταξύ των οποίων είναι: η διδακτορική του διατριβή που αναφέρθηκε παραπάνω, Η φιλοσοφία του Καλού παρά Πλωτίνω, Στοιχεία Λογικής προς χρήσιν της ελληνικής νεολαίας, κ.ά. Τα διηγήματα γράφτηκαν μεταξύ των ετών 1883-1895 και είναι, κατά χρονολογική σειρά έκδοσης: Το αμάρτημα της μητρός μου, Ποίος ήτον ο φονεύςτου αδελφού μου, Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως, Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον και Μοσκώβ Σελήμ. Με βάση τα θρακιώτικα βιώματα, τη φαναριώτικη λογιοσύνη και την ευρωπαϊκή μόρφωση, ο Βιζυηνός έγραψε τα διηγήματά του τηρώντας το μέτρο της αισθητικής σε όλα τα επίπεδα: στο περιεχόμενο (μη ξεπέφτοντας σε μελοδραματισμούς), στη γλώσσα (κρατώντας τα ζωντανά λαϊκά και λόγια στοιχεία), στη διαγραφή των χαρακτήρων (διατηρώντας τους ήρωές του στις ανθρώπινες διαστάσεις τους). Αναδεικνύεται έξοχος ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, η οποία αντιπαραβάλλει στην αδυσώπητη μοίρα τη δύναμη και το μεγαλείο της.
Η κριτική για το έργο του
Γνωρίσματα της πεζογραφίας του Βιζυηνού
«Τα διηγήματα του Βιζυηνού συγκεντρώνουν όλες τις προϋποθέσεις της καλής αφηγηματικής πεζογραφίας. Διακρίνονται για την αφηγηματική ικανότητα, για την τεχνική διάρθρωση της πλοκής, για την πλαστική δύναμη στη διαγραφή των χαρακτήρων, αλλά, προπαντός, για τη διείσδυση στο βάθος της ανθρώπινης ψυχής και την έντονη δραματικότητα. Ψυχογραφικός και δραματικός πεζογράφος είναι κατά κύριο λόγο ο Βιζυηνός. Μπορεί να μας κάνει να ενδιαφερθούμε ζωηρά για την ιστορία που μας λέει, μπορεί να ζωντανέψει άμεσα και παραστατικά τα πρόσωπά του, αλλά περισσότερο ακόμα —ικανότητα που είναι η δυσκολότερη και η σημαντικότερη για έναν πεζογράφο— μπορεί να εισδύσει στην ανθρώπινη ψυχή και να εικονίσει την εσωτερική τρικυμία και το δράμα της […]. Δύο είναι τα βασικά εξωτερικά γνωρίσματα των διηγημάτων του Βιζυηνού: ο αυτοβιογραφικός χαρακτήρας των μύθων του και η γλώσσα τους, η καθαρεύουσα. Σ’ αυτά τα δύο γνωρίσματα θα μπορούσαν να προστεθούν ακόμα δύο, πιο δευτερεύοντα: το κοσμοπολίτικο ή καλύτερα το ανθρώπινο στοιχείο που διακρίνεται μέσα σ’ αυτά και η έκτασή τους, η τάση του συγγραφέα προς το άπλωμα της αφήγησης.[...] Η πρωτοτυπία του Βιζυηνού βρίσκεται στο ότι μπόρεσε να αναπαραστήσει και να απεικονίσει, με πειστικούς αφηγηματικούς και πεζογραφικούς τρόπους, γεγονότα και περιστατικά της οικογένειάς του, και να μας τα εξιστορήσει με βαθιά συγκίνηση, πόνο και συγκρατημένο πάθος».
(Σαχίνης Απ., 31989, Παλαιότεροι Πεζογράφοι, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», σελ. 152-158)
Άνθρωπος και φύση στο έργο του Βιζυηνού
«Έτσι, κέντρο στα διηγήματα και στις νουβέλες του αποτελεί ο άνθρωπος. Γι’ αυτό, αν και οι ιστορίες του εκτυλίσσονται συχνότατα στο φυσικό και αγροτικό περιβάλλον, η φύση, μολονότι δεν παραλείπει εδώ κι εκεί να την περιγράφει, εμφανίζεται κάπως αφηρημένη, κι έχεις παράδοξα την αίσθηση πως επικρατεί ο κλειστός χώρος. Τη φύση ο Βιζυηνός την κοιτάζει πιο πολύ με το μάτι του ρομαντικού. Στο αφηγηματικό του έργο, εξάλλου, όπως και στο ποιητικό, καταφέρνει σ’ ένα θαυμαστό κράμα να συνδυάζει τη λογιότητα με τα λαϊκά και τα δημοτικά στοιχεία. Σε τελική ανάλυση όμως ό,τι τον ενδιαφέρει είναι ο άνθρωπος, η ψυχολογία του και η μοίρα του —και μάλιστα καθώς το βλέπουμε καθαρότερα στον Μοσκώβ Σελήμ και στο Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου, όχι ο στενά περιορισμένος στα όρια της εθνότητας. Γι’ αυτό, παρά τις πετυχημένες κάποτε περιγραφές, η φύση απομένει συνηθέστερα διακοσμητική. Υπάρχει γύρω, μα σπάνια γίνεται πραγματική και ζωντανεύει. Ενώ οι ανθρώπινοι χαρακτήρες του αναλύονται και ψυχογραφούνται με μια διεισδυτικότητα που σε λιγοστές περιπτώσεις ξαναγνώρισε η πεζογραφία μας».
(Στεργιόπουλος Κ., 1997, «Γεώργιος Βιζυηνός, Παρουσίαση-Ανθολόγηση», Η Παλαιότερη Πεζογραφία μας, Τόμος ΣΤ΄, Αθήνα: Σοκόλης, σελ. 51)
Η ανθρωπιστική οπτική του έργου του Βιζυηνού
«Σε κάθε διήγημα του Βιζυηνού υπάρχει και μια κρίση συνείδησης, ένα πρόβλημα ψυχικό, που βρίσκει τη λύση του μαλακά μαλακά, με τη συγγνώμη, με τον έλεον, με την ανθρωπιά. Η μητρική αμαρτία, ο αθέλητος φόνος του αδερφού, η φαινομενική από περίσσευμα ανθρωπιάς εξωμοσία του Μοσκώβ Σελήμ, η άκακη ψευδολογία, η γεμάτη πόνο και φαντασία του παππού, είναι θέματα βαρυσήμαντης ψυχολογικής ανάλυσης, που ισόρροπα και αυτοσυνείδητα και με περισσή μαστοριά τ’ απλώνει μπροστά μας και τα δικαιώνει ο Βιζυηνός. Στο διήγημα Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου καρτερούμε, στις πρώτες σελίδες, μια κοινότατη αστυνομική περιπέτεια. Και βρισκόμαστε σε μια κρίση ψυχής, όπου η παιδεμένη μητρική καρδιά εξαγιάζεται σ’ ολόκληρο το πλάτος και της στοργής της και της φιλέκδικης νεύρωσής της, όπου ο φονιάς μάς γίνεται περισσότερο συμπαθητικός από το θύμα, όπου η μισαλλοδοξία καταλύεται με τη δύναμη της ανθρωπιάς».
(Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., 1959, «Γεώργιος Βιζυηνός», Βασική Βιβλιοθήκη, τ. 18,
Αθήνα: Ι. Ζαχαρόπουλος, σελ. 29)
Το έργο του Βιζυηνού ως συναίρεση των ανθρωπίνων αντινομιών
«Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου: το πιο φιλόδοξο, θα ’λεγα από όλα τα διηγήματα του Βιζυηνού. Φιλόδοξο με την έννοια ότι η κύρια προσπάθεια, αλλά και το επίτευγμα, εδώ είναι η ενορχήστρωση των ποικίλων αφηγηματικών και εκφραστικών μέσων σε μια σύνθεση πολλαπλών επιπέδων. Ό,τι στα προηγούμενα διηγήματα είναι ακόμη απλό και γραμμικό, εδώ εμφανίζεται πολύμορφο και πολυδιάστατο. Η πλοκή αποτελεί κυριολεξία: μια ύφανση του αφηγηματικού λόγου, όπου τα επεισόδια συμπλέκονται το ένα με το άλλο, επιβάλλοντας τις αρχικές σημασίες τους ή όσες καινούριες αποκτούν από τα συμφραζόμενά τους. Το διήγημα, πολυπρόσωπο, γίνεται ένα μικρό μυθιστόρημα. Το αίνιγμα μεταβάλλεται σε μυστήριο. Η πορεία προς την αλήθεια είναι συνδρομή πολλών παραγόντων και συνδυασμός συλλογικών προσπαθειών, αναζητήσεων, μαρτυριών. […] Και για να συμπεράνουμε: το Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου κατέχει μια σημαντική θέση όχι μόνο μέσα στο έργο του Βιζυηνού, αλλά και μέσα στη νεοελληνική διηγηματογραφία γενικότερα. Ό,τι το καταξιώνει όμως απόλυτα δεν είναι αποκλειστικά η επιδεξιότητα της σύνθεσης ή της πλοκής του. Θα 'λεγα πως εδώ η ισορροπία των αντιθέσεων λειτουργεί με τον τελειότερο τρόπο. Η επιμελημένη τεχνική συνδυάζεται με τολμηρές καταδύσεις στο βυθό της ψυχής. Πίσω από τις περιπέτειες μιας καλοστημένης αστυνομικής ιστορίας αναδύονται τελικά οι άνθρωποι με την τραγικότητά τους, Έλληνες ή Τούρκοι, πιασμένοι στο ίδιο δόκανο της μοίρας. Η μητέρα του θύματος και ο δολοφόνος: η πρώτη δοσμένη στην άγνοιά της (γιατί το δράμα αρχίζει από τη γνώση), ο δεύτερος, αγαθός και αθώος, βυθισμένος στη συσκότιση του νου του (γιατί το δράμα τελειώνει πολλές φορές με την παραφροσύνη). Έτσι μας έρχεται κάτι από τον ταραγμένο, δαιμονικό και αγγελικό ταυτόχρονα κόσμο του Ντοστογιέφσκι: το ρίγος της αβύσσου περισσότερο από οποιοδήποτε έγκλημα και τιμωρία. Ο αναγνώστης θα προσέξει ότι Το αμάρτημα της μητρός μου και το Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου τελειώνουν μ’ ένα διάλογο των ίδιων προσώπων. Στο “Αμάρτημα'' ο αφηγητής σωπαίνει μπροστά στη γνώση της μητέρας του. Εδώ κρύβει την αλήθεια μπροστά στην άγνοιά της. Έτσι ή αλλιώς, το φράγμα προβάλλει ανυπέρβατο και ο λόγος δεν μπορεί να το ξεπεράσει».
(Μουλλάς Π., 1994, «Το νεοελληνικό διήγημα και ο Γ. Μ. Βιζυηνός», Γ. Μ. Βιζυηνός Νεοελληνικά Διηγήματα, Αθήνα: Εστία: Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, σελ. ρι΄-ριδ΄)
(Σαχίνης Απ., 31989, Παλαιότεροι Πεζογράφοι, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», σελ. 152-158)
Άνθρωπος και φύση στο έργο του Βιζυηνού
«Έτσι, κέντρο στα διηγήματα και στις νουβέλες του αποτελεί ο άνθρωπος. Γι’ αυτό, αν και οι ιστορίες του εκτυλίσσονται συχνότατα στο φυσικό και αγροτικό περιβάλλον, η φύση, μολονότι δεν παραλείπει εδώ κι εκεί να την περιγράφει, εμφανίζεται κάπως αφηρημένη, κι έχεις παράδοξα την αίσθηση πως επικρατεί ο κλειστός χώρος. Τη φύση ο Βιζυηνός την κοιτάζει πιο πολύ με το μάτι του ρομαντικού. Στο αφηγηματικό του έργο, εξάλλου, όπως και στο ποιητικό, καταφέρνει σ’ ένα θαυμαστό κράμα να συνδυάζει τη λογιότητα με τα λαϊκά και τα δημοτικά στοιχεία. Σε τελική ανάλυση όμως ό,τι τον ενδιαφέρει είναι ο άνθρωπος, η ψυχολογία του και η μοίρα του —και μάλιστα καθώς το βλέπουμε καθαρότερα στον Μοσκώβ Σελήμ και στο Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου, όχι ο στενά περιορισμένος στα όρια της εθνότητας. Γι’ αυτό, παρά τις πετυχημένες κάποτε περιγραφές, η φύση απομένει συνηθέστερα διακοσμητική. Υπάρχει γύρω, μα σπάνια γίνεται πραγματική και ζωντανεύει. Ενώ οι ανθρώπινοι χαρακτήρες του αναλύονται και ψυχογραφούνται με μια διεισδυτικότητα που σε λιγοστές περιπτώσεις ξαναγνώρισε η πεζογραφία μας».
(Στεργιόπουλος Κ., 1997, «Γεώργιος Βιζυηνός, Παρουσίαση-Ανθολόγηση», Η Παλαιότερη Πεζογραφία μας, Τόμος ΣΤ΄, Αθήνα: Σοκόλης, σελ. 51)
Η ανθρωπιστική οπτική του έργου του Βιζυηνού
«Σε κάθε διήγημα του Βιζυηνού υπάρχει και μια κρίση συνείδησης, ένα πρόβλημα ψυχικό, που βρίσκει τη λύση του μαλακά μαλακά, με τη συγγνώμη, με τον έλεον, με την ανθρωπιά. Η μητρική αμαρτία, ο αθέλητος φόνος του αδερφού, η φαινομενική από περίσσευμα ανθρωπιάς εξωμοσία του Μοσκώβ Σελήμ, η άκακη ψευδολογία, η γεμάτη πόνο και φαντασία του παππού, είναι θέματα βαρυσήμαντης ψυχολογικής ανάλυσης, που ισόρροπα και αυτοσυνείδητα και με περισσή μαστοριά τ’ απλώνει μπροστά μας και τα δικαιώνει ο Βιζυηνός. Στο διήγημα Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου καρτερούμε, στις πρώτες σελίδες, μια κοινότατη αστυνομική περιπέτεια. Και βρισκόμαστε σε μια κρίση ψυχής, όπου η παιδεμένη μητρική καρδιά εξαγιάζεται σ’ ολόκληρο το πλάτος και της στοργής της και της φιλέκδικης νεύρωσής της, όπου ο φονιάς μάς γίνεται περισσότερο συμπαθητικός από το θύμα, όπου η μισαλλοδοξία καταλύεται με τη δύναμη της ανθρωπιάς».
(Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., 1959, «Γεώργιος Βιζυηνός», Βασική Βιβλιοθήκη, τ. 18,
Αθήνα: Ι. Ζαχαρόπουλος, σελ. 29)
Το έργο του Βιζυηνού ως συναίρεση των ανθρωπίνων αντινομιών
«Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου: το πιο φιλόδοξο, θα ’λεγα από όλα τα διηγήματα του Βιζυηνού. Φιλόδοξο με την έννοια ότι η κύρια προσπάθεια, αλλά και το επίτευγμα, εδώ είναι η ενορχήστρωση των ποικίλων αφηγηματικών και εκφραστικών μέσων σε μια σύνθεση πολλαπλών επιπέδων. Ό,τι στα προηγούμενα διηγήματα είναι ακόμη απλό και γραμμικό, εδώ εμφανίζεται πολύμορφο και πολυδιάστατο. Η πλοκή αποτελεί κυριολεξία: μια ύφανση του αφηγηματικού λόγου, όπου τα επεισόδια συμπλέκονται το ένα με το άλλο, επιβάλλοντας τις αρχικές σημασίες τους ή όσες καινούριες αποκτούν από τα συμφραζόμενά τους. Το διήγημα, πολυπρόσωπο, γίνεται ένα μικρό μυθιστόρημα. Το αίνιγμα μεταβάλλεται σε μυστήριο. Η πορεία προς την αλήθεια είναι συνδρομή πολλών παραγόντων και συνδυασμός συλλογικών προσπαθειών, αναζητήσεων, μαρτυριών. […] Και για να συμπεράνουμε: το Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου κατέχει μια σημαντική θέση όχι μόνο μέσα στο έργο του Βιζυηνού, αλλά και μέσα στη νεοελληνική διηγηματογραφία γενικότερα. Ό,τι το καταξιώνει όμως απόλυτα δεν είναι αποκλειστικά η επιδεξιότητα της σύνθεσης ή της πλοκής του. Θα 'λεγα πως εδώ η ισορροπία των αντιθέσεων λειτουργεί με τον τελειότερο τρόπο. Η επιμελημένη τεχνική συνδυάζεται με τολμηρές καταδύσεις στο βυθό της ψυχής. Πίσω από τις περιπέτειες μιας καλοστημένης αστυνομικής ιστορίας αναδύονται τελικά οι άνθρωποι με την τραγικότητά τους, Έλληνες ή Τούρκοι, πιασμένοι στο ίδιο δόκανο της μοίρας. Η μητέρα του θύματος και ο δολοφόνος: η πρώτη δοσμένη στην άγνοιά της (γιατί το δράμα αρχίζει από τη γνώση), ο δεύτερος, αγαθός και αθώος, βυθισμένος στη συσκότιση του νου του (γιατί το δράμα τελειώνει πολλές φορές με την παραφροσύνη). Έτσι μας έρχεται κάτι από τον ταραγμένο, δαιμονικό και αγγελικό ταυτόχρονα κόσμο του Ντοστογιέφσκι: το ρίγος της αβύσσου περισσότερο από οποιοδήποτε έγκλημα και τιμωρία. Ο αναγνώστης θα προσέξει ότι Το αμάρτημα της μητρός μου και το Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου τελειώνουν μ’ ένα διάλογο των ίδιων προσώπων. Στο “Αμάρτημα'' ο αφηγητής σωπαίνει μπροστά στη γνώση της μητέρας του. Εδώ κρύβει την αλήθεια μπροστά στην άγνοιά της. Έτσι ή αλλιώς, το φράγμα προβάλλει ανυπέρβατο και ο λόγος δεν μπορεί να το ξεπεράσει».
(Μουλλάς Π., 1994, «Το νεοελληνικό διήγημα και ο Γ. Μ. Βιζυηνός», Γ. Μ. Βιζυηνός Νεοελληνικά Διηγήματα, Αθήνα: Εστία: Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη, σελ. ρι΄-ριδ΄)
Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2014
.jpg)
Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2014
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)